امپراتوری ایران در طول تاریخ

امپراتوری ایران در طول تاریخ

الف ) قبل از میلاد مسیح:

حدود سال2000 - 3100

فرهنگ سومری بر دره های رودخانه ای منطقه بین النهرین حاکم می شود.

حدود سال 1000 -  1100

چادرنشینان آریایی آسیای مرکزی, نیاکان مادها و پارسیان, به سوی ایران سرازیر می شوند.

حدود سال 885

آشوریان به سرعت بر بیش تر خاور نزدیک تسلط می یابند.

سال 625

کیاکسار ( هوخشتره ) دوم بر تخت ماد جلوس می کند, ارتش را گسترش می دهد و به سازماندهی مجدد آن می پردازد.

سال 612

نیرویی مرکب از مادها و بابلیان, نینوا پایتخت آشور را تاراج می کنند و باعث سقوط امپراتوری آشور می شوند.

حدود سال 599

کوروش دوم پارسی که بعدها لقب " بزرگ " می گیرد, به دنیا می آید.

سال 558

کوروش دوم, پادشاه پارس می شود.

سال 550

کوروش پس از سه سال نبرد, اکباتان, پایتخت ماد را تسخیر می کند و بر امپراتوری ماد مسلط می شود.

سال 546

کوروش به لــیدی حمله می برد و پایتختش, ســارد را تصرف می کند. از این پس یونانیانِ شهرهای ایونیه, منطقه ی مرزی دریای اژه, در برابر کوروش سر تسلیم فرود می آورند. این حادثه نخستین تماس مهم ایرانیان و یونانیان است.

سال 539

ارتش کوروش, بابل را تسخیر می کنند و سرزمین های امپراتوری بابل به دست ایرانیان می افتد.

سال 525

کمبوجیه دوم, پسر و جانشین کوروش, مصر را تسخیر می کند.

 

سال 522

در ماه مارس ( اسفند ) فردی شیاد, ادعا می کند که بردیا, پسر کوچک کوروش است. کمبوجیه, بردیا را قبلاً کشته بود. فرد شیاد تخت سلطنت را غضب می کند. کمبوجیه به زودی با وضعی مشکوک می میرد. در ماه سپتامبر ( شهریور ) گروهی از نجیب زادگان ایرانی, غاصب را به قتل می رسانند و داریوش یکم شاه می شود.

سال 512

داریوش از تنگه بُسفر عبور می کند و وارد اروپا می شود.

سال 499 – 498

شهرهای یونانی ایونیه با کمک ناوگان کوچک شهرهای اصلی یونان, آتن و ارتریا, سر به شورش بر می دارند.

سال 490

ارتش ایران با عبور از دریای اژه, ارتریا را تسخیر و ساکنانش را تبعید می کند. چند هفته ی بعد ایرانیان به دست نیروی کوچک تری مرکب از آتنیان و پیادگان سنگین اسلحه در دشت ماراتن, واقع در شمال شرقی أتن شکست می خورند.

سال 486

داریوش می میرد و پسرش خشایارشا جانشین او می شود.

 

سال 480

خشایارشا بر تنگه هلسپونت ( داردانل ) پل می زند و با ارتشی عظیم به یونان یورش می برد. سرانجام ناوگان یونان و متحدانش, ایران را در خلیج سالامیس, واقع در جنوب آتن شکست می دهد.  خشایارشا به سـارد باز می گردد و ادامه ی جنگ را بر عهده ی سردارش مردونیه می گذارد.

سال 479

ارتش مردونیه در نزدیکی پلاته توسط نیروی متحد یونان شکست می خورد؛ ایرانیان موقتاً از حمله به اروپا چشم می پوشند.

سال 465

خشایارشا به دست گروهی از دسیسه چینان به قتل می رسد و پسرش اردشیر یکم جانشین او می شود.

سال 424

اردشیر پس از سلطنتی طولانی, کاملاً عادی و بی حادثه می میرد. پس از مبارزه ای شدید بر سر جانشینی اردشیر, داریوش دوم شاه می شود.

سال 404

داریوش نیز می میرد و پس از مبارزه ای خونین بر سر قدرت, پسرش اردشیر دوم به تخت جلوس می کند.

 

سال 401

کوروش کوچک, برادر شاه جدید سر به شورش بر می دارد. کوروش فرماندهی ارتشی بزرگ از جمله هزاران مزدور یونانی را در کوناکسا در نزدیکی بابل بر عهده دارد. کوروش در همین نقطه از شاه جدید شکست می خورد و مزدوران یونانی طی عقب نشینی دلخراش و خونینی از آسیا به دریای سیاه می روند.

سال 358

اردشیر سوم جانشین پدرش اردشیر دوم می شود.

سال 338

یکی از مشاوران شاه به نام باگوس او را به قتل می رساند و شاهزاده جوان آرسس را جانشین او می سازد. فیلیپ دوم پادشاه مقدونیه دولت شهرهای عمده یونان را شکست می دهد و سرور سراسر یونان می شود.

سال 336

آرسس به دست باگوس کشته می شود. باگوس فرد گمنامی از خانواده هخامنشی را به نام داریوش سوم به تخت می نشاند. در یونان, فیلیپ به قتل می رسد و پسرش اسکندر سوم که بعدها لقب " بزرگ " می گیرد, جانشین وی می شود.

سال 334

اسکندر از تنگه داردانل عبور می کند و به ایران یورش می برد.

سال 331

اسکندر پس از شکست دادن دو ارتش ایران و آزاد کردن مصر, داریوش را در گوگمل در نزدیکی رود دجله شکست می دهد. داریوش می گریزد و چند ماه بعد به دست افسران خود کشته می شود.

 

سال 323

اسکندر پس از تکمیل فتوحات خود در ایران به نحو غیرمنتظره ای می میرد. سرداران بزرگ او بی درنگ برای به دست آوردن سهمی از قلمرو با یکدیگر به نبرد می پردازند. در سال 280 امپراتوری اسکندر به سه قلمرو بزرگ تقسیم می شود؛ از جمله قلمرو سلوکیان که شامل بخش های گسترده ای از امپراتوری کهن ایران است.

سال 238

قبایل چادرنشین پارت, سلسله ی پادشاهی خود را در ایران گسترش می دهند و در سال 141, پارتیان به طور کامل در ایران و بین النهرین جانشین سلوکیان می شوند.

ب ) بعد از میلاد مسیح:

سال 224

آخرین پادشاه پارت ( اشکانی ) سقوط می کند و سلسله ساسانیان بر تمام ایران تسلط می یابد.

سال 651 – 637

سپاهیان عرب, ساسانیان را شکست می دهند و دین و آیین اسلام را وارد ایران می کنند.

سال 1941 ( 1320 خورشیدی )

محمد رضا شاه پهلوی, شاه ایران می شود. در دهه ی 1340 خورشیدی, برنامه ی مدرن سازی را در ایران پیاده می کند و در سال 1350 خورشیدی, دو هزار و پانصدمین سالگرد بنیان گذاری شاهنشاهی هخامنشی را بر سر قبر کوروش بزرگ جشن می گیرد.