آتشکده ها
در اسطوره ایرانی هوشنگ پیشدادی، کاشف آتش است. آتشکده به نیایشگاه زرتشتیان گفته می‌شود که آتش در جای خاصی از آن قرار دارد و مهمترین نیایشهای دینی در آن و در برابر آتش انجام می‌گیرد.
انواع آتش در دین زرتشتی
در آیین زرتشتی آتشی که مانا بوده و از آن نگهداری می شده سه گونه بوده است:
1- آتش دادگاه: این آتش همان آتش آتشدان خانه ها بوده است، مراسم تقدیس نداشته و در صورتی که فرزندان زندگی جدیدی آغاز می کرده اند از این اجاق آتشی بر می داشته و به خانه جدید منتقل می کرده اند.
2- آتش آدران(آدریان، درمهر): این آتش از چهار آتش ترکیب می شده است، آتش اجاق فرماندار محل، آتش اجاق فرمانده نظامی محل، آتش اجاق قاضی محل، آتش اجاق کشاورز محل. ایجاد این آتش یک ماه طول می کشیده و با مراسم تقدیس همراه بوده است.
3- آتش بهرام(ورهرام): این آتش ترکیبی است از 15 آتش زمینی و یک آتش با منشا آسمانی(برق آسمان). آمده است که این آتش باید 1128 بار تطهیر می شده و مراسم تقدیس آن یک سال به طول می انجامیده است. 15 آتش زمینی عبارت بودند از: آتش آتشدان پادشاه/استاندار/فرماندار، فرمانده ارتش، پیشوای دین، درویش/صاحب دل، زرگر، کوزه گر، آجرساز، رنگرز، ضرابخانه، آهنگر، اسلحه ساز، نانوا، تقطیر، چوپان، مرده سوز و برق آسمان. اهمیت به سزایی داشته و خاموش شدن آن با خاموش شدن دین همراه شمرده می شده است. شاهان ساسانی پیش از تاجگذاری پیاده به مکانی که آتش ورهرام در آن نگهداری می شد می رفتند و در آن جا تاجگذاری می کردند.
سه آتشکده معروف
زرتشتیان آتش های سه گانه خویش را به اسطوره ها می رسانند و می گویند که سه آتش، در پشت گاو اساطیری سریشوک Srishok در دوره ی تهمورث نگهداری می شد.
در زیر نام آتشکده به پهلوی ، جایگاه، کوه نزدیک به آن و طبقه‌ای که از آن استفاده می‌کردند، آمده است:
آتش فرنبغ(Faranbag)، کاریان، کوه خورهمند، موبدان
آتش گشنسب(Gushnasp)، شیز، کوه اسنوند، جنگجویان
آتش برزین مهر(Burzenmihr)، ریوند، کوه ریوند(شمال غرب نیشابور)، کشاورزان.
آتشکده یزد:
آتشکده های روشن :
۱.یزد ۲.شریف آباد ۳. مزرعه کلانتر ۴. حسن آباد
۵. اله آباد ۶. نصرت آباد ۷. نرسی آباد ۸. مریم آباد
۹. رحمت آباد ۱۰. قاسم آباد ۱۱. خرمشاه ۱۲. کوچه بیوک
۱۳. اهرستان ۱۴. خیرآباد ۱۵. زین آباد ۱۶. چم
۱۷. مبارکه ۱۸. تفت ۱۹. جعفرآباد ۲۰. تهران
۲۱. اصفهان ۲۲. کرمان ۲۳. شیراز ۲۴. هندوستان
۲۵. باکو ۲۶. پاکستان